За хрватскиот магазин „Ја-трговац“ Стопанската комора ги споделите најновите информации за економската соработка и извозот со Хрватска, истакнувајќи го големиот потенцијал за јакнење на македонските брендови на хрватскиот пазар. 

Разговорот го пренесуваме во целост. 

 

Комора: Индустријата за широка потрошувачка, вклучувајќи ги сегментите како производство на храна, облека, обувки, домаќински апарати, електроника и слично, игра значајна улога во економијата на Република Северна Македонија. Оваа индустрија не само што создава работни места, туку и обезбедува производи и услуги кои ги задоволуваат потребите на населението и потребите на меѓународните пазари.

Важно е да се има предвид дека економијата на Република Северна Македонија е комплексна и се состои од различни сектори, како што се примарниот сектор (земјоделство, рударство), секундарниот сектор (индустрија) и третиот сектор (услуги). Индустријата за широка потрошувачка се вклопува во вториот сектор, кој може да има значителен влијание врз бруто домашниот производ (БДП) на државата.

Важно е исто така да се посочи дека развојот на индустријата за широка потрошувачка во Република Северна Македонија може да биде подложен на влијанијата на глобалните трендови, економски движења, како и политички и законски промени. Сепак, со соодветни стратегии за развој и инвестиции, оваа индустрија може да има значителен придонес за стабилноста и растот на македонската економија. Индустријата за широка потрошувачка во РСМ е во фаза на справување со предизвиците на глобалната конкуренција, како и со промените во потрошувачките навики и трендовите. Оттука, фактори како законската регулатива, инфраструктурата, инвестициите во иновации и технологија, како и меѓународните трговски односи, имаат значаен влијание врз позицијата на оваа индустрија.

Во Република Северна Македонија, како и во многу други земји, некои од најразвиените сегменти во индустријата за широка потрошувачка вклучуваат:

1. Производство на храна и пијалаци: Оваа индустрија вклучува производство на различни видови прехранбени производи, пијалаци, сокови, алкохолни и безалкохолни пијалаци, слатки и слично.

2. Производство на апарати за домаќинство, вклучувајќи бела техника, кујнска опрема, електроника за домот и слично.

3. Производи за лична нега и козметика

Овие сегменти се обично меѓусебно поврзани и се клучни делови од економијата на земјата.

Согласно официјалните статистички податоците за индустриското производство во 2023 година, во однос на претходната година кај производството на хемиски производи има намалување од 1,6%, а кај производството на основни фармацевтски производи и фармацевтски препарати има зголемување од 19,6%. Во истиот период, производството на земјоделско-прехранбени производи забележа пад од 11%.  

Што се однесува до производите за широка потрошувачка ( во која спаѓаат храна и пијалаци примарни и преработени, транспортна опрема, стока за широка употребa трајна и полутрајна) извозот од Република Северна Македонија во 2023 година изнесува 1,58 милијарди САД $, и најголем дел од истиот се врши во западноевропските земји. Увозот на истите производи во наведениот период е 2,2 милијарди САД $, или 18,3% од вкупниот увоз во земјава.

-Комора: Вкупната трговска размена меѓу двете земји во 2023 година изнесуваше 252,39 милиони САД $, што претставува раст од 10,1 % споредено со 2022 година. При тоа, македонскиот извоз изнесуваше 123,3 милиони САД $, со раст од 7,3 %, додека пак, увозот од Хрватска е со вредност од 129 милиони САД $, кој бележи зголемување од 12,9% во споредба со анализираниот период од минатата година, со што на наша страна е остварен трговски дефицит од 5,7 милиони американски долари. Ништо поразлична не е состојбата и во претходните години и генерална оценка е дека меѓусебната размена е далеку под можностите и не е задоволителен податокот дека во надворешно трговската соработка Република Хрватска е 21-ти трговски партнер на Република Северна Македонија во 2023 година.

-Комора: Во 2023 година беа извезени во Р. Хрватска производи во вредност од 123,3 милиони САД $, или 1,4% од вкупниот домашен извоз.

Во истиот период извезени се производи од индустријата за широка потрошувачка во вредност од 43,5 милиони САД $ што претставува 35,3% од вкупниот извоз во Р. Хрватска.

Македонските производи се високо ценети поради нивниот квалитет и автентичност.

Традиционално, најмногу извезуваме свежо овошје и зеленчук (15,56 милиони САД $). Македонските пиперки и домати се многу популарни на хрватскиот пазар. Јаболката и праските исто така се извезуваат во голема количина. Македонскиот ајвар и лутеница се добро прифатени на хрватскиот пазар. Извозот на преработки од овошје и зеленчук изнесува 9,1 милиони САД $. Македонија, исто така, е позната по своето високо квалитетно вино, кое во Хрватска се извезува во вредност од 7,13 милиони САД $. Извозот на кондиторските производи е со вредност 15,1 милиони САД $,  лековите (0,76 милиони САД $ и препарати од хемиската индустрија во вредност од 1,46 милиони САД $. 

-Комора: Главните извозни пазари на РС Македонија обично зависат од различни фактори како индустријата, производите, трговските договори и сл. Македонија има разновидност во извозните сектори, но некои од главните пазари и производи вклучуваат:

Европска Унија и понатаму останува главен трговски партнер и доминантен пазар за македонскиот извоз. Повеќе од 80% (или приближно 6,5 милијарди САД $) од македонските производи се извезуваат во Унијата. Западен Балкан е на второ место според важноста на македонската индустрија - 10% (или 1.04 милијарди САД $) од вкупниот извоз отпаѓа на овој пазар.

Кина, Русија и земјите на Источна Европа се исто така важен пазар, особено во изминатата деценија па и повеќе. Иако нивниот дел во вкупниот извоз можеби не е толку голем, Русија и земјите од Источна Европа сепак можат да бидат значајни извозни пазари за одредени производи.

САД – дел од македонските производи се извезуваат во земји како САД, Канада, Австралија итн.

• Производи од текстил и облека

• Храна и напитоци, вклучувајќи вино, пиперки, мед, итн.

• Машини и техника

• Хемиски препарати и хемикалии

• Метали и производи од метал

• Електрични и електронски производи

Притоа, најголем процент во извозот на македонски производи отпаѓа на преработувачката индустрија 8,05 милијарди САД $, земјоделско прехранбени производи, вклучувајќи тутун и пијалаци 324,7 милиони САД $, рударство и вадење на камен 258,1 милиони САД $, електрична енергија пареа и климатизација 254,3 милиони САД $.

Во делот на извозот основни фармацевтски производи и фармацевтски препарати во 2023 година изнесуваат 174.3 милиони САД $), и најголем дел од истите се извезуваат во Германија како и во земјите од Западен Балкан.

Ја-трговац: Како гледате на можноста за подобро позиционирање на македонските брендови во Хрватска и како во тоа помагаат институциите во двете земји низ саемските презентации и другите облици на билатералната соработка?

-Комора: Како Стопанската комора гледаме големи можности за јакнење на позициите на македонските брендови во Хрватска. Хрватскиот пазар нуди значајни потенцијали за македонските компании и цениме дека има простор за уште поголема соработка кај извозот на вино, свежите земјоделски производи за туристичките региони на Хрватска, фармацевтските производи, кондиторските производи итн. 

Билатералната соработка меѓу нашите земји е многу значајна. Очекуваме уште поголема поддршка од државните институции, зашто нашата цел е да изградиме долгорочни и стабилни врски кои ќе донесат придобивка за компаниите од двете земји.  

Саемите, конференциите и бизнис форумите се одлични платформи за македонските компании да ги претстават своите производи и услуги на хрватскиот пазар, зашто овозможуваат директна комуникација со потенцијалните партнери, што е клучно за успешен раст на пазарите. 

 

 Линк до магазинот Ja trgovac